Noszak
1973

Noszak 1973

Wejście zimą na Noszak należy do największych osiągnięć polskiego alpinizmu w Hindukuszu, otworzyło jednocześnie nowy rozdział w historii światowego alpinizmu.

Cel wyprawy

Idea by ruszyć zimą w Afgański Hindukusz była po części odpowiedzią na coroczne, letnie „zaorywanie” tego wysokiego pasma górskiego przez kolejne, polskie wyprawy, zaś po części ideą młodych, żądnych wspinaczkowych przygód alpinistów warszawskiego Koła Klubu Wysokogórskiego. Na pomysł wpadł Benon Czechowski w czasie jednej z tatrzańskich wspinaczek i znalazł tak samo zrozumienie pośród klubowych kolegów jak i akceptację zarządu Koła. Jednak postawiono mu warunek: wzmocnienie składu. Tym sposobem do ekipy dołączyli m.in. Wojciech Jedliński, Tadeusz Piotrowski i - w roli kierownika - Andrzej Zawada.

Ten ostatni postawił warunek: zaatakują najwyższy szczyt Hindukuszu Afgańskiego, wysoki na 7942 metry Noszak. Wyprawa od samego początku zmagała się z jednym, za to największym problemem: nikt nie miał pojęcia na jakie warunki trafią alpiniści. Zima kojarzyła się ze śniegiem, lawinami - tak w końcu było w Tatrach i Alpach. Podobne przekonanie miał Jerzy Wala, znawca tamtych terenów, do którego Zawada zgłosił się z zapytaniem o realia hindukuskiej zimy. Wala straszył dwunastoma metrami śniegu i radził, aby wybrać cel bardziej realny. Zawada się nie przestraszył, ustalił z Czechowskim, że opinii Wali nie przekażą innym alpinistom, aby ich niepotrzebnie nie denerwować. Zdecydowali, że pojadą i sprawdzą jak jest naprawdę. Tym samym wyprawa okazała się klasyczną, górską eksploracją - jechali w nieznane, nie mając pojęcia jakie spotkają ich trudności.

Fakty

Oficjalna nazwa wyprawy:
Zimowa Wyprawa na Noszak 7942 m n.p.m.

Status wyprawy: wyprawa centralna

Droga wejścia: pierwszych zdobywców,
Japończyków (1960 r.)

Liczba uczestników: 10 osób

Założenia bazy: 21 stycznia 1973 r.

Zdobycie wierzchołka: 13 lutego 1973 r.

Skład wyprawy

Alpiniści

Andrzej Zawada - kierownik wyprawy (43 l., KW Warszawa)

Mirosław Budny (KW Warszawa)

Benon Czechowski (31 l, KW Warszawa)

Ryszard Dmoch (41 l, KW Warszawa)

Marek Fijałkowski (32 l, KW Warszawa)

Wojciech Jedliński (27 l, KW Łódź)

Jan Koisar - lekarz (36 l., KW Gliwice)

Jacek Mierzejewski (32 l, KW Warszawa)

Tadeusz Piotrowski (33 l, KW Szczecin)

Władysław Leszek Woźniak (KW Warszawa)

Kalendarium wyprawy

Andrzej Zawada (fot. Ryszard Dmoch).

1972

26 grudnia -
17 stycznia

1973

18 - 21 stycznia

21 stycznia - założenie bazy na Put Gar (3450 m n.p.m.). Po rekonesansie, który miał określić warunki śniegowe w dolinie i możliwość poruszania się, do bazy dotarła karawana z 60 tragarzami.

22 stycznia

23 stycznia

24 - 26 stycznia

27 stycznia

28 stycznia -
3 lutego

4 lutego

5-7 lutego - huragan zatrzymuję na trzy dni T. Piotrowskiego i A. Zawadę w obozie trzecim.

10 lutego

12 lutego

13 lutego - mimo skrajnie niskiej temperatury (-50 stopni C) T. Piotrowski i A. Zawada podejmują ryzyko, wykorzystują okno pogodowe i podejmują udaną próbę ataku szczytowego.

13 lutego

16 lutego

10 marca

Rezultat wyprawy

Zimowa wyprawa na siedmiotysięczny Noszak jest uznawana za rzeczywisty początek polskiej drogi na zimowe ośmiotysięczniki. Mityczna opinia sir Edmunda Hillarego, że zimą, powyżej siedmiu tysięcy metrów człowiek nie ma szans na przetrwanie, wzięta została w nawias, a Polacy udowodnili, że... wszystko jest możliwe. Piotrowski i Zawada stali się pierwszymi ludźmi na świecie, którzy pokonali zimą 7000 metrów.

Wyprawa była sprawdzianem tak samo sprzętu, techniki jak i realiów zimy w górach wysokich - okazało się, że zimą jest mało śniegu, małe zagrożenie lawinowe, za to wieją huraganowe wiatry, okna pogodowe są bardzo krótkie, a temperatury spadają do minus 50 stopni.

Wyprawa wpisała się w nurt eksploracyjny wspinania, uprawiany przez polskich alpinistów tamtych czasów. Zimową wyprawą na Noszak, opinia o „polskim Hindukuszu”, którą szczyciliśmy się w świecie, podparta została kolejnym filarem. Była jednym z najważniejszych polskich wydarzeń wspinaczkowych lat siedemdziesiątych i początkiem nowej ery we wspinaniu na najwyższe szczyty świata.